Organizm jest systemem połączonych ze sobą układów oraz narządów, które wzajemnie na siebie oddziałują. Wiele chorób objawia się na skórze - umiejętność ich odczytywania nie tylko ułatwia postawienie diagnozy, ale często również umożliwia wykrycie schorzenia we wczesnej fazie.

Stan skóry a choroby serca

Chorobami, które często dają odzwierciedlenie na skórze jak i śluzówkach, są schorzenia kardiologiczne. Już niewielkie zmiany skórne mogą sugerować, że toczy się proces chorobowy lub też być jego symptomem nieswoistym.

• Brązowe plamy pojawiające się na skórze oraz dodatkowo utrata owłosienia (łonowego, pachowego) świadczą o możliwości gromadzenia się w sercu złogów żelaza, co skutkuje kardiomiopatią.
• Obecność kępek żółtych (żółtaków), które mają postać grudek usytuowanych pod skórą (zazwyczaj skóra powiek) świadczy o nadmiernym stężeniu cholesterolu we krwi.
• Następstwem infekcyjnego zapalenia wsierdzia są czerwono - sine wybroczyny, przypominające wyglądem drzazgę (mogą pojawić się także pod paznokciami palców rąk oraz stóp).
• Pojawienie się rumienia na dłoniach może świadczyć o zastoinowej niewydolności serca.
• Bladość bądź zasinienie a także suchość skóry ze zmianami troficznymi (m.in. przebarwienia, wypryski) sugeruje schorzenie, jakim jest niewydolność krążenia.
• Objawami świadczącymi o wrodzonych siniczych wadach serca są palce pałeczkowate (tzw. palce Hipokratesa). Przypominają one wyglądem pałeczki do grania na bębenku. Charakterystyczne dla choroby są pogrubiałe całe pierwsze paliczki zaś paznokcie są wypukłe jak szkiełko od zegarka.   
• Przekrwiona twarz bądź rumieńce niezależnie od pogody i wysiłku fizycznego, to oznaka nadciśnienia tętniczego. Zaczerwienienie skóry może mieć miejsce przy niedomykalności zastawki aorty. W przypadku, gdy pojawia się ciemnoczerwone zabarwienie twarzy, rąk, stóp, małżowin usznych - najprawdopodobniej to sinicze wady serca. Ponadto może pojawić się także m.in. bolesny rumień kończyn.  

Ważne! Najbardziej powszechnym objawem świadczącym o chorobie sercowo - naczyniowej jest sinica. Fioletowo - niebieska barwa skóry i błon śluzowych (wargi, język) to efekt zmniejszenia wysycenia tlenem hemoglobiny krwi tętniczej. Proces ten zachodzi w wyniku zmniejszenia się objętości wrzutowej serca (np. niewydolności lewej komory serca, zakrzepicy żylnej).

Ponadto sinica może świadczyć o ubytku przegrody międzykomorowej, przedsionkowej bądź przetrwałym przewodzie Botalla.

W niektórych przypadkach schorzenie obejmuje również kończyny - palce rąk i stóp są zimne, zsiniałe, a także pojawia się obrzmienie oraz nadmierna potliwość. Sinica zazwyczaj zwiększa się przy ekspozycji na zimno, a zmniejsza się podczas ogrzewania kończyny.

Inne objawy schorzeń układu krążenia 

Charakterystycznym objawem niedokrwienia tętniczego kończyn są zmiany troficzne paznokci oraz zanik owłosienia na skórze kończyn dolnych. Dochodzi do tego ponadto m.in. pojawienie się niegojących się owrzodzeń, zwłaszcza w miejscach najgorzej ukrwionych jak pięta.

Najczęstszym symptomem świadczącym o chorobach naczyń jest nasilone uczucie ciepła z napadowym zaczerwienieniem kończyn (zwłaszcza dolnych). Dodatkowo pojawia się dyskomfort w postaci palącego bólu. Na skórze widoczna jest sieć poszerzonych naczynek, a na kończynach zaobserwować można rumień.

Ważne! Objawy mają charakter nawracający - napady trwają od kilku minut do paru godzin. Dolegliwości wzmagają się po wysiłku fizycznym, w nocy, przy podwyższonej temperaturze otoczenia.

fot. pantherstock

Możliwość problemów z układem krążenia mogą sugerować także tzw. „pajączki” - towarzyszy im często pojawienie się żylaków. Teleangiektazje świadczą o przewlekłej niewydolności żylnej.

Objawem zatorowości cholesterolowej są m.in. wybroczyny, owrzodzenia, plamica. Miejscem, gdzie zazwyczaj się pojawiają są stopy, podudzie, uda, pośladki (sporadycznie występują na kończynach górnych).

Ważne! Zatorowość cholesterolową może również sugerować tzw. „zespół niebieskich palców” - należy mieć jednak na uwadze fakt, że objaw ten może świadczyć także o martwicy w przebiegu zakrzepowo - zatorowego zapalenia naczyń. Schorzenie to zawsze związane jest z długotrwałym paleniem tytoniu, a zmiany obejmują palce rąk i nóg.

Jeszcze słów kilka o…

Choroby (w tym serca) na skórze objawiają się różnymi symptomami m.in. także obrzękami - przypadłość ta może dotyczyć obydwu kończyn, świadczy wtedy najprawdopodobniej o niewydolności serca. Dodatkowymi symptomami są bladość, zażółcenie powłok skórnych, sucha skóra ze zmianami troficznymi.

Obrzęk obejmujący jedną tylko kończynę, spowodowany jest najpewniej chorobą układu żylnego bądź chłonnego.  

Ważne! Obrzęki występują ponadto w przewlekłej niewydolności żylnej, zakrzepicy żył głębokich a także niewydolności naczyń limfatycznych.

Obrzęki są zazwyczaj symetrycznego kształtu, początkowo pojawiają się w okolicach najniżej umiejscowionych i nasilają się w godzinach popołudniowych oraz wieczornych (podobnie ma to miejsce w zaawansowanej obustronnej niewydolności żylnej).