Krzepliwość krwi – co to jest?

Krzepliwość krwi to jeden z najważniejszych mechanizmów obronnych naszego organizmu. Wystarczy przypomnieć sobie jak często skaleczyliśmy się, nie wspominając o groźnych wypadkach. Procesy zachodzące w momencie uszkodzenia jakiegokolwiek naczynia mają za zadanie zapobiec utracie krwi (a co za tym idzie zapobiegają utracie tlenu). Istota tego zjawiska polega na aktywacji fibrynogenu, który tworzy skrzep tamujący wypływ krwi. Najważniejszą funkcję w tym procesie pełnią za to płytki krwi oraz tak zwane osoczowe czynniki krzepnięcia produkowane przez naszą wątrobę.

Najczęstsze zaburzenia krzepliwości krwi

Zaburzenia krzepliwości krwi można podzielić na dwie duże grupy.

• niedostateczne krzepnięcie krwi – są to wszystkie stany chorobowe, które zaburzają kaskadę reakcji chemicznych, prowadzących do powstania skrzepu albo obkurczenia krwawiącego naczynia. Doprowadzają one często do groźnych dla życia krwotoków oraz wstrząsu hipowolemicznego (czyli wstrząsu wynikającego z utraty płynów). Najczęściej za rozwój tego typu zaburzeń odpowiadają takie choroby jak: choroba Von Willebranda, małopłytkowość idiopatyczna, hemofilia A lub B.
• nadmierna krzepliwość krwi – jest to grupa chorób, do leczenia której wykorzystywane jest właśnie leczenie przeciwkrzepliwe. Najważniejszą jednostką chorobową, która doprowadza do rozwoju groźnych dla życia skrzepów jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

Na żylną chorobę zakrzepowo-zatorową składają się dwa występujące od siebie niezależnie schorzenia: zakrzepica żył głębokich i zatorowość płucna. Pod nazwą zakrzepica żył głębokich kryje się powstawanie zakrzepów w systemie żył głębokich najczęściej kończyn dolnych. Jest to bardzo powszechna dolegliwość. Chorują średnio 2/1000 osób! W przypadku osób, które ukończyły 65. rok życia odsetek ten wzrasta aż do 1/100 pacjentów! Za jej powstawanie odpowiada szereg zaburzeń znanych pod wspólną nazwą „triada Virchowa”. Zalicza się do niej zwolnienie przepływu krwi w naczyniach, przewagę siły czynników pozakrzepowych nad czynnikami hamującymi proces krzepnięcia krwi oraz powstawanie drobnych uszkodzeń ściany naczyniowej (na przykład w wyniku oderwania się blaszki miażdżycowej). Szczególnie narażeni na zachorowanie są pacjenci obciążeni następującymi czynnikami ryzyka:

• wiek powyżej 40 lat,
• BMI powyżej 30,
• przebycie udaru mózgu,
• ciężkie urazy (szczególnie wielonarządowe),
• stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej,
• choroby autoimmunologiczne,
• ciąża i połóg.

Zatorowość płucna polega z kolei na zamknięciu lub krytycznym zwężeniu tętnicy płucnej, która odpowiada za transportowanie krwi z serca do płuc. Jest to szczególnie groźna choroba, cechująca się wysoką śmiertelnością. Szacuje się, że 7% wszystkich zgonów w szpitalu jest spowodowane zatorowością płucną. 

Formy leczenia przeciwkrzepliwego

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa jest chorobą, będącą powikłaniem wielu innych jednostek chorobowych. W celu jej uniknięcia, lekarze często decydują się na włączenie leczenia przeciwkrzepliwego. Wyróżniamy jego trzy główne formy:

• leczenie przeciwpłytkowe,
• leczenie z wykorzystaniem heparyny,
• leczenie z wykorzystaniem antagonistów witaminy K.

Leczenie przeciwpłytkowe

Jest to forma terapii mająca na celu zahamowanie nadmiernej agregacji płytek krwi, która może doprowadzić do powstania groźnych zakrzepów i zatorów. Wykorzystywana jest najczęściej w użyciem kwasu acetylosalicylowego. Jest to lek wskazany w przypadku takich chorób jak:

• choroba niedokrwienna serca,
• zapobieganie zawałowi serca u osób z grupy wysokiego ryzyka (pacjenci po 50. roku życia, palący, z nadciśnieniem tętniczym, otyli, z hipercholesterolemią),
• prewencja wtórna u pacjentów po przebytym zawale serca, po wszczepieniu stenów naczyniowych, po angioplastyce wieńcowej,
• zapobieganie napadom przejściowego niedokrwienia mózgu (TIA) i niedokrwiennego udaru mózgu.

Poza kwasem acetylosalicylowym wykorzystuje się inne leki przeciwpłytkowe, takie jak klopidogrel, prasugrel czy tikagrelol.