Choroby, w których patogenezę zaangażowana jest nieprawidłowa czynność układu odpornościowego, zazwyczaj są dość groźne i mogą prowadzić do wielu różnorakich problemów zdrowotnych. Jednym z takich schorzeń jest choroba Takayasu, nazywana również zapaleniem tętnic Takayasu, zespołem łuku aorty czy chorobą bez tętna.

Choroba Takayasu nie jest jednostką częstą – według dostępnych statystyk w ciągu każdego roku rozpoznawana jest ona u mniej niż 3 na milion osób z populacji ogólnej. Większość chorych stanowią kobiety, typowo pierwsze objawy tej jednostki pojawiają się u pacjentów mających pomiędzy 10 a 40 lat. Z niejasnych dotąd przyczyn najwięcej zachorowań na chorobę Takayasu rozpoznaje się u pacjentów pochodzących z Azji.

Przyczyny choroby Takayasu

W przebiegu choroby Takayasu dochodzi do zapalenia naczyń tętniczych. Najczęściej patologia ta pojawia się w obrębie aorty i jej głównych odgałęzień, procesem zapalnym może być również objęta aorta brzuszna wraz z odchodzącymi od niej naczyniami. Choć jest to sytuacja rzadka, to jednak istnieje możliwość, że zapalenie związane z tą chorobą pojawi się w dowolnych innych naczyniach tętniczych. Typowo cechą choroby Takayasu jest pojawianie się zwężeń w obrębie zajętych naczyń tętniczych. Innymi patologiami naczyniowymi, które są spotykane w przypadku tej jednostki, bywają tętniaki naczyniowe, a także tendencja do pojawiania się zakrzepów w obrębie zwężonych tętnic.

To, że u osób z chorobą Takayasu pojawia się stan zapalny w dużych naczyniach tętniczych i że związana jest z tym nadreaktywność m.in. limfocytów T, zostało już wykryte. Naukowcom nie udało się jednak do tej pory odnaleźć konkretnej przyczyny choroby Takayasu. O udział w pojawianiu się schorzenia podejrzewane są jednak dziedziczone geny – zauważono bowiem, że pewne warianty układu HLA predysponują pacjentów do zachorowania na chorobę bez tętna.

Objawy choroby Takayasu

Problemem w przypadku choroby Takayasu jest nie tylko to, że jest to jednostka o ciężkim przebiegu, ale i to, że pojawiające się u pacjentów dolegliwości są bardzo niespecyficzne i mogą być traktowane jako objawy całkowicie odmiennych schorzeń. Pierwszymi zaburzeniami, które pojawiają się w przebiegu choroby bez tętna, są objawy przypominające grypę. Pacjenci doświadczać mogą m.in. stanów podgorączkowych, osłabienia czy bólów mięśni i stawów. Dolegliwości te zazwyczaj dość szybko – nawet całkowicie samoistnie – ustępują.

Silniej zaznaczone objawy choroby Takayasu pojawiają się wraz z rozwojem stanu zapalnego w obrębie naczyń tętniczych. Różni pacjenci cierpiący na tę jednostkę mogą borykać się z odmiennymi dolegliwościami – uzależnione są one od tego, w których dokładnie tętnicach toczy się stan zapalny. Ogólnie w przebiegu choroby bez tętna dochodzić może do różnorodnych objawów związanych ze zwężeniami i niedrożnością naczyń tętniczych – takowymi problemami bywają:

• osłabienie lub nawet brak tętna w obrębie kończyny górnej, powiązany z bladością i osłabieniem kończyny,
• zaburzenia widzenia,
• epizody przejściowego niedokrwienia ośrodkowego układu nerwowego,
• zawroty głowy,
• omdlenia,
• bóle w klatce piersiowej,
• duszność.

fot. pantherstock

Powyższe dolegliwości pojawiają się w sytuacji, kiedy patologiczny stan zapalny dotyczy łuku aorty i jej głównych gałęzi. Inne problemy pojawiać się mogą wtedy, kiedy choroba zajmuje inne tętnice – przykładowo w razie zwężenia tętnic nerkowych dochodzić może do występowania nadciśnienia tętniczego, z kolei zajęciu aorty brzusznej i jej odgałęzień (takich jak np. pień trzewny) towarzyszyć mogą m.in. bóle brzucha, krwawienia z przewodu pokarmowego czy biegunki.