Nadciśnienie tętnicze to choroba, która przez bardzo długi czas może nie dawać żadnych objawów. W tymże jednak bezobjawowym okresie może ona powodować bardzo wiele różnych powikłań. Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze uszkadza nerki. Nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko wystąpienia zawału, jak i niewydolności serca, oprócz tego nasila ono również zagrożenie wystąpieniem udaru mózgu czy zaburzeń otępiennych.

Współcześnie nadciśnienie tętnicze występuje bardzo często – szacuje się, że w Polsce cierpieć na nie może nawet aż 15 milionów Polaków. Wciąż jednak – ze względu właśnie na to, że choroba ta zasadniczo nie skutkuje odczuwaniem jakichś dolegliwości – bardzo duża ilość pacjentów z nadciśnieniem w ogóle nie jest leczona. Taki stan rzeczy jest wręcz karygodny – właściwie dobrane leki na nadciśnienie (leki hipotensyjne) mogą bowiem naprawdę doprowadzić do normalizacji ciśnienia tętniczego krwi, a przez to zmniejszać ryzyko wymienionych wyżej, ale i innych, schorzeń.

Leki na nadciśnienie: rozpoczynanie leczenia

W leczeniu nadciśnienia tętniczego leki hipotensyjne odgrywają niewątpliwie bardzo ważną rolę, aczkolwiek wraz z ich stosowaniem (a często jeszcze przed rozpoczęciem farmakoterapii) pacjentowi zalecane są modyfikacje stylu życia. Są one wyjątkowo ważne z tego powodu, że dokonanie pewnych zmian w codziennym życiu naprawdę może obniżać ciśnienie tętnicze krwi – u pacjentów z wysokim prawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi, nieobciążonych czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, leczenie może opierać się wręcz na samych tylko modyfikacjach stylu życia.

O jakich jednak modyfikacjach tutaj mowa? Otóż:

• osobom otyłym lub mającym nadwagę zalecana jest redukcja masy ciała,
• wskazane jest ograniczenie spożycia soli kuchennej (do maksymalnie 6 g soli na dobę),
• zalecane jest ograniczenie używek: niepalenie papierosów oraz ograniczenie przyjmowania alkoholu do maksymalnie 30 g etanolu u mężczyzn i maksymalnie 20 g etanolu u kobiet,
• wskazana jest regularna aktywność fizyczna (np. 30 minut szybkiego spaceru każdego dnia),
• zaleca się urozmaiconą, bogatą w niezbędne składniki odżywcze, dietę (np. śródziemnomorską).

Modyfikacje stylu życia zalecane są wszystkim osobom cierpiącym na nadciśnienie tętnicze. Jeżeli one nie doprowadzają jednak do normalizacji ciśnienia tętniczego krwi lub u pacjenta wykryte zostaną bardzo duże wartości ciśnienia tętniczego (np. nadciśnienie stopnia 3, gdzie skurczowe ciśnienie przekracza 180 mmHg lub rozkurczowe 110 mmHg), to wtedy leki na nadciśnienie są mu zalecane od razu.

Leki na nadciśnienie: rodzaje

Do grupy leków hipotensyjnych zalicza się wiele różnych substancji, które różnią się przede wszystkim mechanizmem działania. Najczęściej stosowanymi w leczeniu nadciśnienia tętniczego preparatami są:

• diuretyki (leki moczopędne): wśród nich wyróżnia się diuretyki tiazydowe (takie jak np. hydrochlorotiazyd) oraz antagonistów aldosteronu (takich jak np. eplerenon czy spironolakton),
• beta-blokery (np. bisoprolol czy metoprolol),
• antagoniści konwertazy angiotensyny (ACEI, np. enalapryl i lizynopryl),
• blokery receptora angiotensynowego (ARB, np. losartan, telmisartan),
• blokery kanału wapniowego (takie jak np. amlodypina czy lerkanidypina).

Lek na nadciśnienie może zawierać tylko jedną substancję czynną, jak i w jego skład mogą wchodzić różne substancje – w preparacie hipotensyjnym znajdować się może np. bloker receptora angiotensynowego wraz z diuretykiem tiazydowym.

fot. panthermedia

Leki na nadciśnienie: wybór preparatu zależy od całościowego stanu pacjenta

Nie jest tak, że lekarz, zalecając pacjentowi lek na nadciśnienie, czyni to losowo lub zaleca choremu pierwszy środek, który w danej chwili przyjdzie mu do głowy. W rzeczywistości wybór leku hipotensyjnego jest dość skomplikowanym zagadnieniem – otóż pod uwagę należy wziąć tutaj zarówno wiek pacjenta, jak i jego schorzenia współistniejące. Niektóre leki na nadciśnienie wpływają korzystnie na przebieg innych niż nadciśnienie tętnicze chorób, inne zaś – przy występowaniu u pacjentów pewnych schorzeń – mogą być dla nich przeciwwskazane.

Szczególnie istotne są właśnie przeciwwskazania do leków hipotensyjnych. Chociażby beta-blokerów nie zaleca się osobom chorującym na astmę oraz tym, u których rozpoznano blok przedsionkowo-komorowy drugiego lub trzeciego stopnia. Diuretyków tiazydowych nie zaleca się m.in. pacjentom, którzy cierpią na dnę moczanową czy zespół metaboliczny. ACEI i blokery receptora sartanowego są z kolei przeciwwskazane w przypadku osób, które mają zwężoną tętnicę nerkową jedynej nerki oraz tym, u których wystąpi hiperkaliemia (podwyższony poziom potasu we krwi).