Serce to bardzo ważny narząd naszego organizmu. Posiada ono własny rozrusznik, który umożliwia jego prawidłowe i sprawne funkcjonowanie. W trakcie skurczu (krew wypychana jest z serca do aorty), w tętnicach panuje najwyższe ciśnienie, które ulega zmianie podczas rozkurczu - jest bowiem najniższe. Dla lekarzy zarówno wartość ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego pacjenta ma kluczowe znaczenie podczas diagnozy. Zawsze zapisywane są jego obydwie wartości np. 130/ 70 mm Hg. Wielu pacjentow mających problemy z ciśnieniem musi prowadzić dzienniczek, w którym zapisuje jego wartości rano, popołudniu oraz wieczorem.

Ciśnienie tętnicze krwi ulega u człowieka ciągłym zmianom. Mogą mieć one charakter:

1. Długookresowy, co wynika najczęściej z wieku pacjenta, ale także jest silnie związane ze stanem jego zdrowia.
2. Średniookresowy (przejściowy - zależne od aktywności pacjenta, stanu psychicznego i emocjonalnego).
3. Krótkookresowy, związany tylko i wyłącznie z cyklem pracy serca, który w niektórych przypadkach moze być zaburzony.

W przypadku osób, które mają problemy z ciśnieniem tętniczym krwi kluczową kwestią są jego regularne pomiary. Dokonywać je można metodą Korotkowa (używając słuchawek lekarskich oraz sfigmomanometru).

Zarówno zbyt wysokie jak i zbyt niskie ciśnienie krwi stanowi zagrożenie dla zdrowia oraz życia pacjenta. Aby ustalić, z którym typem ciśnienia mamy do czynienia należy zwrócić uwagę na towarzyszące objawy oraz wyniki jego pomiarów.

W przypadku około 90% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, jego przyczyna nie jest znana. Cały czas poszukiwane są bezpośrednie przyczyny jego powstania. Dziś wiemy, że bardzo ważny wpływ mają na to wiek (starzenie się) oraz wszelkie zaburzenia w układzie neurohormonalnym (wydzielanie przekaźników odpowiedzialnych za regulację cieśnienia). Szczególną uwagę, zwrócono także na predyspozycje genetyczne i wszelkie czynniki zewnętrzne (dieta, nałogi, stres).

W większości przypadków organizm wysyła rożnego rodzaju sygnały ostrzegawcze, mówiące o tym, że doszło do wzrostu ciśnienia krwi. Najczęściej są to: nagłe krwawienia z nosa, uczucie ciągłego zmęczenia i osłabienia (pomimo regularnego wypoczynku oraz prawidłowego odżywiania się), bóle z tyłu głowy, uczucie sztywności karku, szyi, nadmierna pobudliwość, bezsenność, szumy w uszach, zawroty głowy i zaburzenia widzenia. Wielu pacjentów odczuwa także bóle w klatce piersiowej. Wszystkie z wyżej wymienionych objawów utrudniają chorym normalne i sprawne funkcjonowanie w życiu codziennym. Prowadzą do dekoncentracji, problemów z zapamiętywaniem, drażliwości i rozkojarzenia. W przypadku wykonywania niektórych zawodów stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta. Nadciśnienie tętnicze w większości przypadków wymaga specjalistycznego leczenia. Nie powinniśmy bagatelizować pierwszych objawów.

Niedociśnienie tętnicze, zwane jest także hipotonią. Mowa o nim gdy mierzalna wartość ciśnienia jest poniżej 100/60 mmHg. W większości przypadków spotykane jest ono u dzieci i osób młodych, które mają niską masę ciała. Zbyt niskie ciśnienie bardzo często prowadzi do kołatania serca, częstego zmęczenia, problemów z koncentracją, skupieniem, braku energii, nudności, wymiotów, szumów w uszach oraz zimnych dłoni oraz stóp. Wielu pacjentów wymienia tutaj także przyspieszone tętno, bladość skóry, ogromną wrażliwość na ból, potliwość i problemy z oddychaniem. Nagły, zbyt duży spadek ciśnienia krwi może doprowadzić do omdlenia.

fot. shutterstock

Ze względu na przyczynę powstania niskiego ciśnienia dzieli się ja na:

1. Hipotonię pierwotną, która może mieć podłoże genetyczne i rozwija się samoistnie.
2. Hipotonię wtórną, która najczęściej jest wynikiem różnego rodzaju problemów i schorzeń związanych z układem krwionośnym. Warto tutaj także zwrócić uwagę na odwodnienie, niedoczynność przedniego płata tarczycy oraz kory nadnerczy.
3. Hipotonię ortostatyczną, która w większości przypadków pojawia się na skutek nieprawidłowości w zażywaniu niektórych leków.

Większość pacjentów początkowo bagatelizuje pierwsze objawy zbyt niskiego ciśnienia tętniczego krwi. Z czasem jednak zaczynają one utrudniać im normalne i sprawne funkcjonowanie w życiu codziennym. W przypadku omdleń stają się one dla chorych bardzo niebezpieczne. W przypadku, gdy bardzo źle znosimy niskie ciśnienie, powinniśmy udać się do specjalisty. Po wykonaniu specjalistycznych badań fizykalnych i postawieniu diagnozy, włączone zostanie leczenie.

Niedociśnienie tętnicze może być leczone farmakologicznie, jednakże nie jest to często stosowana praktyka. W większości przypadków podejmowane jest leczenie niefarmakologiczne, które polega na stosowaniu się do poleceń lekarza. Wśród nich znajdują się:

1. Jedzenie mniejszych posiłków ale częściej.
2. Częste zmiany pozycji ciała (przebywanie w jednej pozycji ma zły wpływ na przepływ krwi).
3. Krótkie odpoczynki w ciągu dnia.
4. Przebywanie na świeżym powietrzu.
5. Dbanie o regularną aktywność fizyczną np. jazda na rowerze, siłownia, pływanie.
6. Rzucenie palenia.
7. Wysypianie się.
8. Masaż po przebudzeniu.
9. Picie dużej ilości płynów.
10. Odpowiedni sposób odżywiania się.

Zarówno zbyt wysokie jak i zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi ma negatywny wpływ na człowieka. Utrudnia wykonywanie najprostszych czynności w ciągu dnia, ale także odpoczynek w nocy. Pamiętajmy o tym by nie bagatelizować pierwszych objawów. Zanim podejmiemy decyzję o włączeniu leczenia farmakologicznego, warto spróbować zmienić tryb swojego życia. Mowa tutaj nie tyko o prawidłowym odżywianiu się, ale także odstawieniu używek, włączeniu aktywności fizycznej i prawidłowym odpoczynku. Nie zawsze środki farmakologiczne są rozwiązaniem naszym problemów. Leki stosowane są w przypadku zaburzeń z ciśneniem krwi jako ostateczność.