Anemia teoretycznie jest powszechnie znanym wszystkim problemem – kojarzona jest ona z bladością skóry czy z poczuciem zmęczenia. W praktyce jednak takie objawy pojawiają się dopiero wtedy, kiedy niedokrwistość przybiera znaczny stopień, a wcześniej pojawiają się inne, nierzadko dość niepozorne, dolegliwości. Jakie więc objawy sugerują niedokrwistość, jakie mogą być przyczyny tego problemu i na czym polega leczenie anemii?
Objawy anemii
To, jakie będą objawy anemii, zależne jest przede wszystkim od tempa jej rozwoju. Zazwyczaj choroba rozwija się stopniowo i różne dolegliwości, które pojawiają się u pacjentów, mogą być przez nich początkowo nawet niezauważane. Przede wszystkim pojawia się niewyjaśnionego pochodzenia uczucie zmęczenia, możliwe jest także pogorszenie tolerancji wysiłku. Dochodzić może też do wystąpienia uznawanych za typowe dla anemii objawów, takich jak chociażby bladość skóry – tutaj jednak wyraźnego zaznaczenia wymaga to, że zazwyczaj takowy problem pojawia się dopiero wtedy, gdy anemia przybierze już znaczne nasilenie.
W miarę, jak anemia się nasila, pojawiać się mogą różne zaburzenia ze strony układu krążenia. W erytrocytach znajduje się barwnik – hemoglobina – który odpowiada za transport tlenu w organizmie. Wtedy, kiedy dochodzi do niedokrwistości, pogorszeniu ulega dostarczanie tlenu do różnych tkanek – układ krążenia stara się wobec tego niejako skompensować istniejące niedobory czerwonych krwinek. Dochodzić wtedy może do przyspieszenia czynności serca (tachykardii), a ostatecznie rozwijać się wskutek anemii może nawet przerost komór serca. Takie ryzyko powinno doskonale przekonać o tym, że niedokrwistość jest poważnym problemem, który trzeba jak najwcześniej rozpoznawać i leczyć.
Rozpoznawanie anemii
Podstawowe znaczenie w diagnostyce anemii ma morfologia krwi – to właśnie w niej stwierdzone mogą zostać obniżona liczba erytrocytów czy zbyt niski poziom hemoglobiny. Niedokrwistość rozpoznaje się zwykle wtedy, gdy poziom hemoglobiny sięga mniej niż 13,5 g/dl u mężczyzn i mniej niż 12 g/dl u kobiet. Same jednak oznaczenia czy to poziomu hemoglobiny, czy też ilości erytrocytów nie umożliwiają postawienia rozpoznania konkretnej przyczyny anemii – konieczne jest zaś jej znalezienie, ponieważ decyduje to o tym, jakie leczenie będzie wdrożone u chorego. Tutaj duże znaczenie ma ocena MCV – możliwych przyczyn anemii jest wyjątkowo dużo, dlatego też po przeanalizowaniu MCV możliwe jest zawężenie listy zlecanych w trakcie diagnostyki pacjentowi badań. Przykładowo przy stwierdzeniu u pacjenta anemii mikrocytarnej zlecane są zwykle badania oceniające gospodarkę żelazową (oznacza się m.in. poziom żelaza czy ferrytyny), z kolei po rozpoznaniu anemii makrocytarnej zlecane mogą być oznaczenia stężeń witaminy B12 czy kwasu foliowego.
Leczenie anemii
W wytycznych dotyczących leczenia anemii zdecydowanie podkreślany jest jeden aspekt – otóż zanim pacjentowi zostanie wdrożona jakakolwiek terapia, absolutnie konieczne jest stwierdzenie przyczyny istniejącej u niego niedokrwistości. Jest to kluczowe z tego powodu, że tak naprawdę bardzo różnie przebiega leczenie anemii – w końcu pacjentom z niedoborem żelaza zalecana jest suplementacja właśnie żelaza, a chorym z deficytami witaminy B12 przyjmowanie tejże właśnie witaminy. W przypadku zaś niewydolności nerek i związanego z nim niedoboru erytropoetyny, konieczne może być podawanie pacjentowi tegoż właśnie hormonu.